Wystąpienie Współprzewodniczącego Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych Grzegorza Kuprianowicza na spotkaniu noworocznym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy wraz z Małżonką z przedstawicielami Kościołów i związków wyznaniowych oraz mniejszości narodowych i etnicznych obecnych w Polsce w Pałacu Prezydenckim w Warszawie 14 stycznia 2020 roku
Wielce Szanowny Panie Prezydencie wraz z Małżonką,
Eminencjo,
Eminencje i Ekscelencje, zwierzchnicy i przedstawiciele Kościołów i związków wyznaniowych,
Szanowni Przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych,
Dostojni Ministrowie Kancelarii Prezydenta i rządu Rzeczypospolitej,
Szanowni Państwo,
początek roku jest zawsze dobrym momentem dla analizy tego, co pozostawiliśmy za sobą, ale przede wszystkim okazją do spojrzenia w przyszłość, okazją do sformułowania oczekiwań i życzeń na ten Nowy, pełen nadziei i perspektyw, Rok.
Dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym rozpoczynający się rok będzie z pewnością czasem refleksji nad rocznicą, która minęła kilka dni temu. 15 lat temu, 6 stycznia 2005 roku, Sejm Rzeczypospolitej uchwalił bowiem ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Wówczas to po raz pierwszy na poziomie ustawowym uregulowano sytuację prawną mniejszości w Rzeczypospolitej. Jubileusz ten powinien być okazją nie tylko do zastanowienia się, które zapisy ustawy sprawdziły się, a które wymagają doprecyzowania, ale przede wszystkim jest znakomitą okazją do szerszej refleksji nad miejscem we wspólnocie obywatelskiej państwa obywateli Rzeczypospolitej innej niż większość tradycji, kultury, języka, religii oraz tożsamości narodowej czy etnicznej. Odpowiedzialność za zachowanie i rozwój kultur mniejszości powinna być uświadamiana przez organy państwa, gdyż zniknięcie lokalnych kultur czy języków mniejszościowych, a jesteśmy niestety świadkami takich zjawisk, zuboża całą spuściznę kulturową Rzeczypospolitej. Aby tego uniknąć koniecznym jest stworzenie odpowiednich zabezpieczeń instytucjonalnych i finansowych, ale przede wszystkim budowanie świadomości tego, jaką wartością są dla społeczeństwa te małe mikrokosmosy kultur mniejszościowych.
Z rocznicą ustawy wiąże się jeszcze jeden jubileusz – i tutaj muszę mówić pro domo sua, bowiem w tym roku 15-lecie istnienia obchodzić będzie powstała w efekcie uchwalenia ustawy Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, której mam zaszczyt współprzewodniczyć i tutaj reprezentować. Warto podkreślić, iż jest to organ wyjątkowy w skali światowej, gdyż obok siebie zasiadają w nim przedstawiciele mniejszości oraz rządu. W promocji Polski za granicą warto wykorzystywać i takie przykłady dobrych uregulowań prawnych, które mogą być przykładem dla innych państw.
Mówiąc o perspektywie roku 2020 nie mogę nie wspomnieć o rocznicy wojny z bolszewikami 1920 roku. Należy podkreślić, że nie była to wojna polsko-rosyjska. Była to wojna między tymi, którzy uwierzyli w ideologię totalitarną a tymi, którzy chcieli bronić tradycyjnych wartości i przyszłości swych ojczyzn. Warto przypomnieć, że przed 100 laty przeciwko Armii Czerwonej wspólnie z Wojskiem Polskim walczyła wówczas armia Ukraińskiej Republiki Ludowej, ale także oddziały białoruskie i rosyjskie, a w Wojsku Polskim służyli także przedstawiciele mniejszości narodowych i etniczncyh. Chciałbym życzyć nam wszystkim głębokiej refleksji historycznej, która w dzisiejszych trudnych czasach jest nam szczególnie potrzebna.
Dzisiejsze spotkanie noworoczne przypadło w dniu szczególnym. Kilka mniejszości czuje się docenionymi, gdyż właśnie dzisiaj przypada pierwszy dzień Nowego Roku według kalendarza juliańskiego, którym posługujemy się w naszym życiu religijnym. Pozwolę więc sobie przekazać Panu Prezydentowi wraz z Małżonką pozdrowienia noworoczne w językach tych społeczności, które właśnie dzisiaj świętują Nowy Rok: З Новым годам! З Новим роком! С Новым годом!
W imieniu mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym na ten Nowy Rok chciałbym życzyć nam wszystkim, a w pierwszej kolejności Panu Panie Prezydencie wraz z Małżonką, aby był on czasem pokoju, aby nasze serca napełniały się otwartością i przychylnością wobec innych ludzi, także tych o odmiennych poglądach i innej niż my tradycji. Niech 2020 rok stanie się czasem spokojnego i konsekwentnego budowania demokratycznego państwa prawa, opierającego się na wartościach europejskich, państwa, które zajmuje znaczące miejsce w rodzinie narodów Europy.
A zakończyć swoje życzenia chciałbym słowami tekstu liturgicznego, który w Kościele prawosławnym wygłaszany jest podczas nabożeństwa na początek nowego roku cerkiewnego:
„Stworzycielu i Władco wszystkich stworzeń, w którego władzy są czasy i lata, uwieńcz krąg roku błogosławieństwami Twoimi, Szczodry, zachowując w pokoju lud Twój, nieskalany i nienaruszony”.
Фото – Тетяна Данюченко
