Адам ВєвюркаЛЕМКІВСКА СТОРІНКА№21, 2013-05-26

Від віків наши предки молитвом і обрядами святкували Великодні свята. По довгим скоромним пості на Лемковині приходив час радости. Кожна родина знала, як треба витати свята. А найвекшим знаком, што приходят свята, было малюваня яєц. Тото было так нормальне, як ден по ночи. Ніхто не думав, што можна о тим забыти, а не дай Боже вкласти біле яйце до кошика. То би была велька ознака ліниства. А гнеска так часто находиме в святочних кошиках, закритих вишиванком, не лем біли, але і дерев’яні, плястикові яйця. Наши прабаби певні бы зомліли, якбы зазрілы до наших кошиків. Але, дякувати Богу, не вшитки приносят до свячиня такі чужі традицї.

Фото з архіву ОЛ
Фото з архіву ОЛ

Передає нам красу лемківскої писанки Марія Мончак-Келечава (член Головной управи ОЛ ІІ каденції), а робить то при помочи своєї дівки та вспертю мужа Богдана. Тот дар є передаваний в родині пані Марії від п’ятьох поколінь. На писанках, яких вона віскує, батикує, чути душу Береста – села, в якому родина Мончаків від віків будувала своє щастя. Лем пришов 1947 рік і гин на захід повезли родину Мончаків, яка тоту душу Береста взяла з собом як зв’язок з Лемковином. На тій пам’яті дозрівало житя пані Марії, хоц і роджена вже на вигнаню. Будило свій західний світ, де однак жила Берестова традиція. З часом пришла краса Лосього в особі мужа Богдана. Разом вони створили і далі творят під креницкий світ.

Фото з архіву ОЛ
Фото з архіву ОЛ

Писанки Марії Мончак-Келечавої жиют не лем перед Великодними святами – вони даруют красу през цілий рік. Не лем у Вроцлаві, на ватрі в Ждині, а й у палаті президента Польщі. Жиют в Польщи і за кордоном. Руки пані Марії не лем отверают лемківскій світ, але і гуцульский. Малюваня яєц з Береста стало дверями до краси наших Карпат.
З великим захопліням смотрили на писанки пані Марії глядачі виставки «Великдень у греко-католицкій церкві» в Kлубі музики й літератури у Вроцлаві при вул. Косьцюшка. На її відкритя, яке мало місце 25 квітня, пришло дуже вроцлав’ян, не лем наших. Серед запрошених гостей были владика кир Володимир Ющак, представник воєводи Даріуш Токаж, заступник голови ОЛ Адам Вєвюрка. Владика кир Володимир представив історію Греко-католицкой церкви, підкреслив її прагненя єдности релігійной і єдности народу.

Фото з архіву ОЛ
Фото з архіву ОЛ

На виставці можна было видіти ціж ікони, свічники, вишивани рушники з греко-католицкой катедри з Вроцлава. Предмети тоти вказуют повни образ вартості, коли подумаме, кілько страху, але і відваги треба было, штобы вказати, ким ся є, штобы іх до гнес втримати. Але як ся признало, то ся чуло, што я, моя родина Лемковина – то ікона, яка дає силу на заран. Тоту силу я виджу, коли мисткиня бере до рук яйце, штоб передати свій талант, але і пам’ят о вкраденим єй родинним Бересті. Хай Ваши руки, пані Маріє, дальше вказуют красу свого, бо вартат пам’ятати, ким ми є. ■

Поділитися:

Категорії : Лемки

Залишити відповідь

Ваша e-mail адреса не оприлюднюватиметься. Обов’язкові поля позначені *

*
*